Inicjatywa społeczna „Polska – Słowacja – autobusy“ prezentuje konkretny projekt najważniejszych punktów nowej polsko-słowackiej umowy międzynarodowej w dziedzinie transportu autobusowego, która umożliwi wykonywanie krótkich połączeń w głąb sąsiedniego kraju bez konieczności starania się o licencję międzynarodową.
W skrócie: polscy przewoźnicy będą mogli jeździć „jak u siebie“ nie tylko po Podhalu, ale także np. zawozić pasażerów do Suchej Hory, Orawic, w Rohacze czy słowackie Tatry Wysokie – takie połączenia będą traktowane jako krajowe – polskie. Analogicznie, słowaccy przewoźnicy będą mogli na podstawie wewnątrzsłowackich przepisów jeździć także do Chochołowa, Zakopanego czy Nowego Targu – takie połączenia również nie byłyby uznawane za międzynarodowe. Dodatkowo, słowackie i polskie samorządy będą mogły dotować takie krótkie połączenia zagraniczne. Jest to o tyle istotne, że obecne słowackie linie autobusowe prowadzące do granicy z Polską są deficytowe i są realizowane jako połączenia użyteczności publicznej, czyli dotowane przez Preszowski i Żyliński kraje samorządowe. Po wejściu w życie postulowanej umowy, obecna dotowana linia Poprad - Lysá Poľana będzie mogła zostać przedłużona np. do Bukowiny Tatrzańskiej (z kursami do Jurgowa i Białki), a linia Trstená - Suchá Hora štátna hranica po orawskiej strony będzie mogła zostać przedłużona do Chochołowa lub Czarnego Dunajca. Będzie mogła powstać także dotowana przez samorządy linia Zakopane – Sucha Hora – Oravice – Zuberec – Zverovka – na przykład jako kolejna linia funkcjonująca w systemie zakopiańskiej komunikacji miejskiej (po wejściu w życie umowy taka linia byłaby traktowana jako krajowa).
Nasze postulaty co do zasady popiera polskie Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, z inicjatywy którego już w listopadzie ma się odbyć posiedzenie polsko-słowackiej komisji międzyrządowej ds. współpracy transportowej. Na posiedzeniu strony zamierzają omówić kwestie zawarcia nowych umów międzynarodowych w zakresie transportu autobusowego i kolejowego, które pozwolą na utworzenie nowych połączeń. Obecnie bowiem pomiędzy Polską a Słowacją prawie nic nie jeździ, jeśli nie liczyć dalekobieżnych autobusów, które jednak mają minimalne znaczenie dla obsługi transgranicznego ruchu lokalnego na pograniczu. Kursy Stramy Zakopane – Poprad zostały niedawno zawieszone aż do połowy czerwca.
Słowacką wersję językową poniższej umowy przedstawiliśmy słowackim gminom z krajów Żylińskiego i Preszowskiego i co do zasady mamy ich poparcie. Niestety, nie w pełni przekonane jest słowackie Ministerstwo Transportu. Pracujemy jednak usilnie nad tym, by zmienić nastawienie urzędników w Bratysławie, którzy na nasz pogląd są nieco oderwani od rzeczywistości polsko-słowackiego pogranicza. Na naszą prośbę interpelację w tej sprawie wystosował poseł OlaNO Jozef Viskupič, który będzie jeszcze interweniował w tej kwestii. Poniżej – projekt najważniejszych postanowień umowy.
Niektóre postanowienia umowy transportowej między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Słowacką w dziedzinie transportu autobusowego na pograniczu (projekt).
1) Definicje podstawowych pojęć użytych w umowie.
a) Krótkie połączenie transgraniczne – połączenie autobusowe, które realizuje przewoźnik z kraju A (Polska lub Słowacja), które przekracza granicę państwową maksymalnie do 30 km od granicy, przy czym odcinek 30 km liczy się po trasie kursowania autobusu.
b) Państwo przewoźnika – państwo, w którym działa i jest zarejestrowany przewoźnik i według przepisów którego jest realizowane krótkie połączenie transgraniczne
c) Państwo goszczące – państwo, do którego kursuje krótkie połączenie transgraniczne zgodnie z a)
2) Linie autobusowe łączące Polskę i Słowację są uznawane za połączenia wewnątrzkrajowe również w przypadku, gdy dochodzą maksymalnie do 30 km za granicę państwową. W takim przypadku na prowadzenie takiej linii nie jest wymagana międzynarodowa licencja ani koncesja i w odniesieniu do takiego połączenia obowiązują wszystkie regulacje, które odnoszą się do wewnątrzkrajowych linii autobusowych według ustawodawstwa państwa przewoźnika. Takie linie są na potrzeby tej umowy nazywane „krótkimi połączeniami transgranicznymi“
3) Przewoźnik, który chce otworzyć krótkie połączenie transgraniczne, może bezpłatnie zatrzymywać się na publicznych przystankach w państwie goszczącym.
4) W przypadku, gdy przygraniczny samorząd (VÚC – kraj samorządowy, obec, powiat, gmina, województwo) współfinansuje albo reguluje funkcjonowanie linii autobusowych traktowanych jako linie użyteczności publicznej lub podobne, może w ten sposób organizować transport publiczny nie tylko na swoim terenie, ale może także dbać o zapewnienie transportu na odcinku do 30 km za granicą państwa na terenie sąsiedniego kraju i dofinansowywać takie linie.
5) Samorządy oraz ich związki mogą finansować krótkie połączenia transgraniczne w celu wspierania wzajemnych kontaktów mieszkańców pogranicza, zapewnienia dojazdu do pracy i szkoły do sąsiedniego kraju, a także w celu wspierania turystyki transgranicznej oraz odciążania dróg od indywidualnego transportu samochodowego na rzecz komunikacji publicznej, zwłaszcza na wrażliwych z punktu widzenia ochrony przyrody obszarach górskich na pograniczu, np. w sąsiedztwie parków narodowych, krajobrazowych i innych form ochrony przyrody.
6) Przy wyznaczaniu rozkładów jazdy połączeń autobusowych funkcjonujących w reżimie połączeń użyteczności publicznej lub regulowanych w inny sposób (np. Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego dla Powiatu lub Województwa lub analogiczny dokument), samorządy i przewoźnicy muszą wziąć pod uwagę rozkłady jazdy w sąsiednim państwie i są zobowiązane w miarę możliwości skoordynować je w taki sposób, by umożliwić dogodną przesiadkę z polskiego autobusu lokalnego na słowacki lub odwrotnie.
7) Strony stworzą warunki do organizacji wspólnych polsko-słowackich linii autobusowych na pograniczu, finansowanych ze środków Unii Europejskiej oraz budżetów państwowych Rzeczpospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej, w celu stworzenia dobrze funkcjonującego systemu transgranicznej komunikacji publicznej.
Jest to wstępny projekt niektórych postanowień nowej umowy, który z oczywistych powodów wymaga korekty językowej i prawnej oraz konsultacji eksperckiej. Jednak już ta wstępna wersja jest dobrym punktem wyjścia dla dalszych prac i rozmów. Komentarze proszę kierować na:
kuba.loginow@gmail.comPowyższy projekt został stworzony przez aktywistów polsko-słowackiej inicjatywy społecznej „Polska – Słowacja – autobusy“. Nasze starania o polepszenie autobusowej komunikacji publicznej poparło na Facebooku już ponad 2000 osób. Pozytywnie do tych pomysłów odniosło się większość starostów i primatorów słowackich przygranicznych miast i obci (gmin), do których się zwróciliśmy, w żadnym przypadku nie spotkaliśmy się z negatywną reakcją na tym poziomie samorządu. Zwracamy się z prośbą również do władz polskich gmin, powiatów i województw przygranicznych, aby poparli nasze starania o zawarcie nowej umowy polsko-słowackiej, z zastrzeżeniem, że przedstawiony powyżej wariant jest wstępną wersją – punktem wyjścia dla dalszych prac i dyskusji nad szczegółowymi rozwiązaniami.
Wesprzeć nas można również na Facebooku, wysoka ilość „lajków“ naszej strony społecznościowej będzie pośrednio świadczyć o wysokim poparciu społecznym dla idei zawarcia nowej polsko-słowackiej umowy w dziedzinie transportu autobusowego na pograniczu. Adres strony:
http://www.facebook.com/polskaslowacja